سطوح قطعات فولادی معمولاً به تدریج با رطوبت هوا، دچار زنگ خوردگی شده و عمر آنها کوتاه‌تر می‌شود. امروزه با استفاده از یک روش پرکاربرد به نام سند بلاستینگ، سطوح فولادی را از انواع آلودگی‌ها، کثیفی‌ها و زنگ زدگی‌ها پاکیزه کرده و آنها را با کیفیت می‌سازند.
سندبلاست چیست؟ در فرایند سند بلاست که نوعی تمیزکاری سطوح مختلف به حساب می‌آید، ذرات ساینده ای مثل ماسه و شن به وسیله هوای فشرده بر روی سطوح مختلف پاشیده می‌شوند. سندبلاست به عنوان زیر شاخه‌ای از فرایند ساب بلاست در صنعتهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ساب پاشی یا تمیزکاری پاششی چیست؟
ساب پاشی یا همان ساب بلاست به عنوان تمیزکاری پوششی در میان صنعتگران شناخته می‌شود. در تمیزکاری پاششی یا ساب بلاست، ذرات ساینده با کمک دستگاه مخصوص به همراه فشار قوی بر روی سطوح قطعات فولادی پاشیده شده و آلودگی‌های آنها را از بین می‌برند. فرایند مورد نظر برای تمیزکاری و آماده‌سازی انواع سطوح بتنی، چوبی، پلاستیکی و فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. سطحی که ذرات ساینده بر روی آن با فشار پاشیده شده، بعد از این فرایند کاملاً صاف و یک دست شده و تمام آلودگی‌های آن از بین می‌رود.
سندبلاست چیست و Sandblasting به چه فرآیندی می گویند؟
سندبلاست چیست؟ فرایند سند بلاست در صنعتهای متعدد برای ایجاد اشکال گوناگون بر روی سطح‌های مختلف، رفع زنگ زدگی سطحی، رفع پوشش‌های رنگی، تمیزکاری، مات کاری و زبر کردن سطوح مختلف جهت آماده کردن آنها برای رنگ آمیزی استفاده شده و مزیت‌های بسیار زیادی دارد.
کاربرد ساینده در سندبلاست چیست؟
ساینده‌های مورد نظر توسط مخزن دستگاه سند بلاست نگهداری شده و با فشار هوای ایجاد شده توسط کمپرسور، بر روی سطوح مختلف پاشیده می‌شوند. بعد از پاشش ساینده بر روی سطح مورد نظر، بافت سطوح کاملاً یکنواخت، همگن، صاف و تمیز می‌شود.
انواع سندبلاست
سند بلاست با توجه به روش اجرا و نوع مواد ساینده در دسته‌های مختلف سند بلاست خشک، سندبلاست تر، سند بلاست با یخ خشک، واترجت بلاستینگ و سندبلاست خلا تقسیم بندی می‌شود. در صنعتهای مختلف بر اساس شرایط محیطی، نوع سطح مورد نظر و میزان آلودگی‌های آن، از روش مناسب سندبلاست با دستگاه مخصوص استفاده می‌شود.
انواع ساینده
انواع ساینده استفاده شده در اجرای سند بلاست شامل ماسه سیلیسی، گارنت، گلس بید، آلومینیوم اکسید، سیلیکات آهن، گریت فولادی، ساچمه فولادی، کربنات کلسیم و یخ خشک هستند. برای لایه برداری‌های قوی از ساینده های سخت مثل ساچمه فولادی یا آلومینیوم اکسید استفاده می‌شود. این روش در سندبلاست فلزات تهران استفاده می‌شود. برای سطوح حساس استفاده از ساینده‌های ملایم مثل کربنات کلسیم یا گلس سبید مناسب است.
دستگاه سندبلاست چه اجزایی دارد؟
دستگاه سند بلاست تولید شده برای صنعتهای گوناگون دارای چندین بخش بوده و همگی آنها در کنار هم، در عملکرد آن تاثیرگذار هستند. این دستگاه برای پاشش و هدایت بهتر مواد ساینده از اجزایی شامل سیستم کنترل، مخزن، نازل، کمپرسور و سایر قطعات تولید شده است. اجزای اصلی دستگاه مورد نظر برای عملیات ساب پاشی شامل موارد زیر هستند:
تانک سند بلاست یا مخزن دستگاه: مواد ساینده همچون شات، گریت، شن و ماسه در مخزن دستگاه نگهداری می‌شوند. این مخزن توسط کمپرسور تحت فشار قرار گرفته و ذرات نگهدارنده خود را با سرعت بر روی سطوح مورد نظر خارج می‌کند.
کمپرسور هوا: هوای فشرده شده برای پاشش مواد ساینده دستگاه سند پلاست، توسط کمپرسور تولید می‌شود. میزان فشار هوای ایجاد شده توسط کمپرسور به نوع عملیات سند بلاست و نوع ذرات پاششی، بستگی دارد.
اتصالات مختلف و شلنگ‌ها: برای انتقال یافتن ذرات ساینده از قسمت مخزن به نازل و انتقال یافتن هوای فشرده، شلنگ‌های بسیار مقاومی در دستگاه سند بلاست استفاده شده که در برابر عبور ذرات ساینده بسیار با دوام و مقاوم هستند.
نازل سندبلاست: خروجی اصلی دستگاه سندبلاست، نازل آن روده که توسط آن مواد ساینده بر روی سطح مورد نظر پرتاب می‌شوند. هر کدام از نازل‌های این دستگاه در جنس‌های تنگستن کاربید، بور کاربید و سرامیکی برای کاربردهای گوناگون در صنعت ساخته شده‌اند.
سیستم تنظیم جریان و کنترل فشار: برای تنظیم کردن و کنترل دقیق میزان خروج مواد زاینده در دستگاه سند بلاست، شیرهای مخصوصی جهت تنظیم فشار تعبیه شده که به راحتی با کمک آنها می‌توان میزان مواد خروجی را کنترل کرد. همچنین شیرهای مورد نظر بر دقت و کیفیت فرایند سند بلاست سنگ بسیار تاثیرگذار هستند.
محفظه یا کابین در برخی از مدل‌های سند بلاست: در برخی از مدل‌های این دستگاه، کابین‌هایی تعبیه شده تا مانع پخش شدن گرد و غبار در فضای مورد نظر شوند. به واسطه وجود این کابین‌ها، فرایند سند بلاست تمیزتر انجام شده و معمولاً از آن برای قطعات ظریف در و کوچک در صنعت استفاده می‌شود.
یکی دیگر از اجزای دستگاه‌های سند بلاست، سیستم بازیافت مواد ساینده در آنها بوده که مدل‌های پیشرفته دارای آن هستند. در این دستگاه‌ها مواد ساینده در بخشی از آن جمع آوری شده و هزینه‌های مختلف در صنعت مورد نظر را کاهش می‌دهند. با شناخت کامل اجزای مختلف دستگاه سند بلاست، می‌توانید مدل مناسب‌تری از آن را برای صنعت مورد نظر خود انتخاب کرده و بهتر با آن کار کنید.
سندبلاست بر روی چه سطوحی قابل استفاده است؟
سند بلاست به عنوان یک روش موثر برای آماده سازی و پاکسازی سطوح بر روی مواد گوناگون قابل اجرا می باشد. می‌توانید برای زبرسازی و تمیز کردن سطوح مختلف پلاستیک‌های سخت، فلزات، شیشه، چوب و بتن از این روش جدید استفاده کنید. در صنعت برای آماده کردن انواع سطوح فلزی همچون مس، آلومینیوم، فولاد و آهن جهت پرداخت، صیقل دهی، تمیز کردن، جوشکاری کردن، حذف رسوبات و آماده سازی برای رنگ آمیزی از سند بلاست استفاده می‌شود.
همچنین سند بلاست برای پاکسازی قطعات فایبرگلاس، حکاکی طرح‌های زیبا بر روی شیشه، حذف رنگ‌های قدیمی سطوح چوبی، حکاکی روی چوب، حذف لکه‌های رنگ بر روی بتن و سیمان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مقایسه شات بلاست با سند بلاست
از هر دو روش سندبلاست و شات بلاست در صنعت برای آماده سازی کردن و پاکسازی سطوح مختلف استفاده می‌شود. اما دو روش مورد نظر از لحاظ تجهیزات، نوع کاربرد، مکانیزم اجرا و مواد ساینده با همدیگر تفاوت دارند.
در سند بلاست پاشش ذرات ساینده با هوای فشرده صورت گرفته، در صورتی که در شات بلاست، ساچمه‌های فلزی با استفاده از توربین‌های گریز از مرکز بر روی سطح مورد نظر پرتاب می‌شوند.
در سند بلاست از گلس بید، ماسه، اکسید آلومینیوم و یخ خشک که برای پاشش بر روی سطوح مختلف استفاده می‌شود. اما در شات بلاست ساچمه‌های آهنی، گریت فولادی یا ساچمه‌های فولادی برای پاشش روی سطوح به کار می‌روند.
معمولاً در صنعتهای بزرگ برای تمیزکاری قطعات ریخته‌گری، افزایش مقاومت فلزات، تمیزکاری قطعاتی همچون رینگ‌های فولادی، شاسی خودرو و چرخ دنده‌های مختلف از شات بلاست استفاده می‌شود.
مزایای سندبلاست
آماده سازی و پاکسازی کردن سطوح مختلف با سند بلاست در صنعتهای گوناگون کشورمان به دلیل کارایی بالا، سرعت بسیار زیاد و دقت فراوان بسیار رایج شده است. این روش مدرن در مقایسه با روش‌های قدیمی و سنتی، سطوح مورد نظر را تمیزتر خواهد کرد و مزیت‌های فراوانی به شرح موارد زیر دارد:
- چسبندگی انواع رنگ‌ها و پوشش‌های مختلف افزایش پیدا می‌کند: یکنواخت شدن و زبری سطح مورد نظر با کمک فرایند سند بلاست، چسبندگی رنگ‌های اپوکسی، پوشش‌های صنعتی و روکش‌های ضد خوردگی را بیشتر می‌کند.
- رفع کامل رسوبات و زنگ زدگی: مهمترین کاربرد فرایند سند بلاست در صنعتهای مختلف رفع آلودگی‌های سطحی، زنگ زدگی، گرد و خاک و چربی‌های مختلف از روی سطوح فلزات است. با رفع این آلودگی‌ها و زنگ زدگی‌ها از روی سطوح فلزات، عمر این قطعات بسیار افزایش پیدا می‌کند.
- دقت و سرعت بالا: این روش در مقایسه با روش‌های سنتی، تمیزکاری را با سرعت بالایی انجام داده و بدون آسیب دیدن سطح اصلی، لایه‌های مورد نظر را با دقت بالا حذف می‌کند.
- یکنواخت کردن سطوح مختلف: بافت سطوح گوناگون بعد از انجام فرایند سند بلاست، کاملا یکنواخت و صاف می‌شود. به همین منظور سندبلاست در صنعتهای ساختمان سازی، خودروسازی و کشتی‌سازی و رنگ آمیزی کشتی بسیار مورد توجه قرار گرفته و کارایی دارد.
استفاده در انواع متریال، بهینه سازی فرایند تولید، ایجاد انواع حکاکی‌ها و طرح‌ها، کاهش هزینه تعمیر و نگهداری سطوح، افزایش دوام قطعات و سازگاری با محیط زیست از سایر مزیت‌های سند بلاست هستند.
معایب سندبلاست
اگرچه سند بلاست به عنوان یک روش مدرن در صنعتهای گوناگون مزیت‌های زیادی برای تولید کننده‌ها و صنعتگران دارد، اما این روش نیز معایبی برای شما به همراه داشته که شامل موارد زیر هستند:
- آلوده کردن محیط و تولید شدن گرد و غبار: گرد و غبار فراوان ایجاد شده بر اثر فرایند سند بلاست، به ریه‌های فرد اپراتور آسیب وارد کرده و انواع ناراحتی‌های تنفسی را برای او به وجود خواهد آورد. همچنین ممکن است گرد و خاک تولید شده توسط قطعات حساس دستگاه‌ها و ماشین آلات صنعتی جذب شود و در عملکرد آنها، اختلال ایجاد نماید.
- خطرات سلامتی برای اپراتور: فردی که با دستگاه سند بلاست کار می‌کند، مواد ساینده همچون ذرات سیلیس پرتاب شده، سبب بیماری‌های ریوی خطرناکی همچون سیلیکوزیس در او می‌شوند. همچنین پرتاب این ذرات با سرعت بالا توسط دستگاه، ممکن است کبودی‌ها و بریدگی‌های مختلفی را در فرد ایجاد کند.
آسیب دیدن سطوح حساس، هزینه‌های عملیاتی بالا و آسیب‌های زیست محیطی بر اثر مواد ساینده از دیگر معایب سند بلاست هستند. با استفاده از تجهیزات ایمنی مخصوص و روش‌های بهینه می‌توانید تا حد قابل توجهی معایب سند بلاست را کاهش بدهید.
سندبلاست به عنوان یک فرآیند تمیزکاری و پرداخت سطح کاربرد دارد. در ارتباط با درز انقطاع، این تکنیک می‌تواند برای تمیز کردن و آماده‌سازی سطوحی که نیاز به جوشکاری یا نصب قطعات دارند، به کار رود. ما در مقاله درز انقطاع چیست درباره نحوه بستن و موادی که کاربرد دارند توضیح داده ایم.
نکات اجرایی سندبلاست
برای اینکه فرایند سند بلاست به صورت کاملاً ایمن و صحیح اجرا شود، لازم است به نکات فنی در این خصوص توجه کرده و فرایند مورد نظر را به صورت اصولی اجرا کنید؛ این نکات شامل موارد زیر هستند:
انتخاب درست مواد ساینده: شما باید بر اساس سطح مورد نظر در صنعت، ساینده مناسبی را برای دستگاه انتخاب کنید. برای تمیزکاری عمومی در صنعت، ذرات ماسه سیلیسی بهترین گزینه هستند. همچنین برای سطوح فلزی زنگ زده و بسیار سخت، باید از ذرات گرانول اکسید آلومینیوم استفاده کنید. صنعتگران برای سطح‌های بسیار براق و ظریف، از ذرات شیشه‌ای یا همان گلس بید استفاده می‌کنند. لایه برداری کردن فوق العاده قوی از روی سطوح زبر، با ذرات گریت فلزی یا همان گرانیت در دستگاه سند بلاست امکان‌پذیر میباشد.
تنظیم کردن دقیق سرعت و فشار پاشش مواد ساینده: بر اساس میزان آلودگی‌ها و نوع سطح مورد نظر، باید میزان فشار هوای فشرده شده را به طور دقیق تنظیم کنید. برای سطوح نازک و حساس، فشار دستگاه باید حدود ۴۰ الی ۶۰ psi باشد، برای فلزات زنگ زده و بسیار ضخیم نیز فشار بالا حدود ۸۰ الی ۱۲۰ psi مناسب است. همچنین در هنگام انجام خدمات کار در ارتفاع تهران نیاز به تنظیم دقیق پاشش یکی از موارد ضروری است که باید رعایت شود.
انتخاب کردن نازل مناسب: شما باید برای هر کدام از سطوح ظریف و ضخیم مدل مناسبی از نازل‌ها را با ظرفیت‌های متنوع انتخاب کنید.
رعایت دقیق فاصله و زاویه لازم برای نازل: در نظر داشته باشید جهت اجرای سند بلاست به صورت صحیح، با یک زاویه نازل بر روی سطح مورد نظر، حدود ۴۵ الی ۹۰ درجه باشد. فاصله نازل نیز از سطح را تقریبا بین ۱۵ الی ۳۰ سانتی‌متر در نظر بگیرید.
ایمن کردن اپراتور دستگاه و محیط اطراف: برای شروع فرایند سند بلاست، ابتدا باید اپراتور تجهیزات ایمنی مورد نظر همچون دستکش ضخیم، ماسک فیلتر دار، عینک محافظ و لباس ضد گرد و غبار را برای خود تهیه کند. لازم است برای محیط‌های بسته جهت سندبلاست و افزایش ایمنی، سیستم تهویه در نظر بگیرید تا گرد و غبار ایجاد شده به طور کامل خارج شود.
رعایت کردن شرایط محیطی: برای اجرا شدن بهتر سند بلاست، دمای محیط باید بین ۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد باشد.
بررسی کامل آماده کردن سطح مورد نظر قبل از فرایند سند بلاست: سطح مورد نظر را باید از هرگونه آلودگی‌های چسبنده، گریس و روغن تمیز کنید تا فرایند مورد نظر بر روی آن تاثیر لازم را داشته باشد. برای نچسبیدن ذرات بر روی سطح مورد نظر، لازم است آن را بعد از پاکسازی، به خوبی خشک کنید.
تمیزکاری و کنترل کردن کیفیت بعد از فرایند سند بلاست: بعد از تمام شدن فرایند مورد نظر، باید سطح سندبلاست شده را با هوای فشرده یا شوینده‌های مناسب کاملا تمیز کرده تا هیچگونه مواد ساینده بر روی آنها باقی نمانده باشد. با تست چسبندگی رنگ، می‌توانید میزان یکنواخت شدن و صافی سطح را بررسی کنید.
با رعایت تمامی نکات اجرایی مورد نظر، سند بلاست به صورت کاملاً کارآمد، ایمن و با کیفیت بر روی سطوح مختلف انجام می‌شود. انتخاب کردن درست مواد ساینده، تنظیم دقیق فشار مناسب، رعایت کردن نکات ایمنی و بررسی کردن کامل شرایط محیطی بر روی نتیجه نهایی کار تاثیر گذاشته و عمر مفید قطعات را افزایش می‌دهد.
